Meten is weten

Meten is weten… maar zeker niet weten wie iemand is

Metingen, scans, tests, ze zijn handig. Hoe fijn is het om overzicht, duidelijkheid en voorspelbaarheid te hebben. Je hoort ergens bij en je wordt gewaardeerd, (h)erkend of hebt een motivatie om bepaalde taken niet (meer) te hoeven doen. Het betekent veiligheid en waardering, en daar zijn we in de basisbehoefte naar op zoek.

Maar het betekent ook beperking. Wie de uitkomst inzet als vaststaand gegeven – dit is hoe jij bent-  heeft weinig bewegingsruimte. De kunst is om juist bewegingsruimte te het creëren door te kijken welke ontwikkelingsmogelijkheden er zijn op basis van de uitkomst.

Me.-scan

Een van mijn favoriete metingen is de Me.-scan. De uitgangspunten van deze meting zijn:

* Iedereen kan alle competenties kan ontwikkelen (maar dat is niet persé nodig of handig).

* Iedereen heeft een gelijk aantal bronnen (drijfveren) in natuurlijke kracht en in overlevingskracht maar een persoonlijke combinatie van beiden.

* De manier waarop competenties worden ingezet, wordt beïnvloed door de bron.

De scan achterhaalt welke competenties je inzet en vanuit welke bron. Inzet van competenties uit natuurlijke kracht gaan je makkelijk af of zijn voor jouw makkelijk te ontwikkelen. Inzet vanuit natuurlijke kracht levert energie op.

Competenties inzetten vanuit overlevingskracht brengt twee risico’s met zich mee: het kost meer energie dan het oplevert en ze vervormen onder druk omdat je in die situatie gericht bent op het “redden” van jezelf en je het contact met je omgeving verliest.

De uitkomst van de scan is verrassend accuraat en niet manipuleerbaar omdat gewerkt wordt met een combinatie van beeld en taal. Beelden op basis van de archetypen van Jung*) laten op onbewust niveau de natuurlijke- en de overlevingskracht laten zien. Competentiebeschrijvingen worden bewust, want via taal, gekozen.

Natuurlijk is ook bij deze uitslag de verleiding groot om mensen in hokjes te plaatsen: Jij bent een geboren leider, vernieuwer, verzorger enz. omdat dit jouw natuurlijke kracht is.

De uitkomst krijgt echter pas werkelijke inhoud wanneer in combinatie met het gesprek. De meting vertelt wat je bij geboorte als pakketje hebt meegekregen en hoe je dat inzet. Het gesprek gaat over jouw levensverhaal: wat jij hebt meegemaakt en geleerd. Wanneer het levensverhaal en scan samengevoegd worden, ontstaat een instrument voor diepgaande, persoonlijke groei.

Een voorbeeld uit de praktijk

Tom en Carien **) zijn twee mensen met hetzelfde profiel in de Me.-scan maar ieder met hun eigen vraag. Beiden hebben het natuurlijke talent mensgericht leiding te geven, goed gevoel voor communicatie, snel beslissingen kunnen nemen. Daarnaast hebben ze in de overleving geleerd door te zetten, op intuïtie te weten wat de richting is en creatief en vernieuwend te zijn. De natuurlijke talenten kunnen ze te allen tijde inzetten; de overlevingstalenten springen direct en automatisch naar voren zodra de situatie spannend wordt. Doorzetten wordt krampachtig vasthouden aan het gestelde doel, intuïtie wordt hoogmoed, de creatieve, vernieuwende kant wordt rebels en eigenwijs.

Tom en Carien hebben dezelfde talenten maar komen uit totaal verschillende gezinnen en kiezen een verschillend carrière pad.

Het verhaal van Carien

Carien (36) is opgegroeid in een stabiel gezin met een ondernemende vader en een zelfstandige, strijdbare moeder met veel gevoel voor sociale verhoudingen. De ouders zijn beiden druk met hun persoonlijke ontwikkeling. Carien leerde al snel: Ik doe het wel zelf en ik doe (kan) het wel alleen!

Na haar studie heeft ze al gekozen om te werken als ZZP-er. Ze is inmiddels succesvol als projectleider bij complexe projecten. Haar leiderschap, goede communicatie, mogelijkheid om win-win situaties te creëren en knopen door te hakken komen goed tot hun recht.

Ze merkt dat ze de laatste tijd vaak moe van haar werk komt en het gevoel heeft de kar alleen te moeten trekken. Het lijkt wel of alles op haar leunt; het valt haar op dat projecten vaak deels weer instorten nadat zij haar werk heeft gedaan. Waarom nemen mensen hun verantwoordelijkheid niet? Ze voelt steeds minder enthousiasme bij de start van een project, voelt zich eenzaam tijdens het project en ze vraagt zich af hoe het zou zijn om “echt” bij een organisatie te horen. Haar conclusie is dat ze kennelijk iets niet goed doet. Ze komt bij mij in het lifelab en wil om uit te zoeken wat er misgaat en of ze dingen effectiever aan kan pakken.

Het verhaal van Tom

Tom (48) is de derde in een rij van 5. De moeder van Tom krijgt na de geboorte van Tom een postnatale depressie gevolgd door labiele perioden gedurende Toms jeugd. De vader van Tom werkt zijn hele carrière bij een bedrijf met wisselende diensten. Hij ziet wel dat het niet altijd goed gaat met moeder en kinderen maar weet daar niet goed raad mee en negeert de ruzies in huis. Tom leert al snel: in mijn eigen fantasiewereld ben ik veilig en mijn ouders zijn raar, voor die gekkigheid kan ik me beter afsluiten.

Tom is na zijn studie blijven werken op de plek waar hij stage heeft gelopen in een grote zorginstelling. In de loop van de tijd is hij opgeklommen in de organisatie. Hij werkt 4 dagen en geeft leiding aan 20 professionals. Ook hij kan zijn leiderschapskwaliteiten goed inzetten: zijn team professionals houdt van zijn delegerende stijl en zijn vermogen knopen door te hakken als dat nodig is.

Hij houdt bewust tijd vrij voor zijn grote hobby waar hij veel creativiteit in kwijt kan: koken. Wanneer hij weer eens helemaal klaar is met de steeds stompzinniger regelgeving, het onbetrouwbare management en de zogenaamd creatieve manier waarop de professionals in zijn team hier mee omgaan, droomt hij ervan om van het koken zijn werk te maken. Een leuk, klein restaurant of misschien een catering voor speciale gelegenheden. Hij wil in het lifelab onderzoeken of hij serieus werk daarvan wil maken.

Ontwikkeling

In de loop van het lifelab worden de verhalen van Tom en Carien verder ingekleurd. Door te zien hoe herkenbaar en menselijk de patronen van andere deelnemers zijn, (h)erkennen zij ieder snel hun eigen overlevingsmechanismen. Ze ontdekken zij dat ze hun eigen manier hebben om te blijven presteren onder druk. Ze herkennen de bron en de patronen. Door te onderzoeken hoe ze hun overlevingskracht inzetten (ik doe het wel alleen! Ik kan beter vertrekken naar mijn ideale droomwereld!) en op basis van welk verhaal ze die keuzes maken, leren ze kiezen hun talenten meer ontspannen en daardoor met meer plezier en effectiviteit in te zetten.

Carien leert om haar eigen grenzen te herkennen, aan te geven en ontdekt dat ze zich voor veel minder verantwoordelijk hoeft te voelen en lang niet alles in haar eentje en persé op haar manier hoeft te doen. Dat ze op die manier beter leidinggeeft én het plezier weer terugvindt in haar werk.

Tom leert dat een eigen bedrijf opzetten iets van hem vraagt dat hij niet bereid is op te geven: zekerheid van inkomen en structuur. Het koken gaat hij serieus nemen door een keer per maand een “huiskamerrestaurant” bij hem thuis te organiseren. Hij leert dat het makkelijker is te werken met de realiteit van de niet-ideale situatie in de zorg dan steeds teleurgesteld te worden vanuit een ideaal-plaatje dat hij in zijn hoofd heeft.

Keuze

Wat draagt de Me.-scan nu bij aan deze zoektocht van Carien en Tom? Kort samengevat: Tijdwinst, maar vooral helderheid. Vanaf het eerste moment liggen zowel de pijn (de overlevingskracht bij het gedrag onder druk) als de oplossingsrichting (werken vanuit de natuurlijke kracht) letterlijk op tafel. Weinig gelegenheid voor omtrekkende bewegingen en ontkenning!

De zoektocht gaat over de momenten waarop zij ooit besloten hebben dat het inzetten van de competenties in overlevingskracht een betere keus was dan te vertrouwen op hun natuurlijke kracht. Beiden hadden daar een destijds een goede reden voor: het inzetten van overlevingstalenten zorgde voor veiligheid toen dat nodig was. Het heeft hen gebracht op de plek waar ze nu staan. Het automatisch inzetten van de overlevingskracht in hun volwassen leven is echter niet (altijd) de meest plezierige en effectieve oplossing. Het kost hen bovendien veel energie.

De kunst is om te leren zien: ik ben niet mijn gedrag maar wat ik doe wordt aangestuurd door de kracht die ik van nature in huis heb en de kracht die ik uit noodzaak heb leren inzetten. Beiden staan mij ten dienste om het beste voor mijzelf en mijn omgeving te doen: ik heb daarin en keuze.

Tom en Carien, twee verschillende levens, twee mensen die verschillende keuzes maken met hetzelfde competentieprofiel.

*) Deze beelden zijn door een grootschalig onderzoek ontwikkeld en de keuzes voor de beelden in test – hertest heeft een hoge correlatie (0.76)

**) Naam en persoonlijke gegevens zijn fictief i.v.m. privacy. De beschrijving in dit artikel doet overigens geen recht aan alle aspecten van hun leven en wat een mooie veelzijdige mensen het zijn.